Konnichiwa, mina san! Oftewel, hallo iedereen! Je hebt het misschien al eens gehoord in anime: ‘Onii chan!’, ‘Yamada san’, ‘Kami sama’. Komen de schuingedrukte woorden je bekend voor? Dit zijn Japanse aanspreekvormen. Het woord ‘aanspreekvorm’ spreekt eigenlijk al voor zich, het gaat namelijk om de manier hoe Japanners elkaar aanspreken. Als je het goed hebt gelezen, zie je dat er zelfs eentje staat in het woord ‘mina san’, namelijk ‘san’!
Er zijn natuurlijk wel een aantal regels waar je je aan moet houden wanneer je Japanse aanspreekvormen wilt gebruiken. Hoe werkt dit dan in de Japanse cultuur en welke zijn er allemaal? Wat wordt gezien als beleefd en wat is dan onbeleefd? Je gaat het allemaal ontdekken in deze blog, lees dus snel verder!
Samenvatting
In dit artikel gaan we je het volgende leren:
- Wat Japanse aanspreekvormen zijn.
- De formele aanspreekvormen ‘san’, ‘sama’ en ‘dono’ .
- De informele aanspreekvormen ‘chan’ en ‘kun’.
- Wanneer je verschillende aanspreekvormen gebruikt.
Wat zijn Japanse aanspreekvormen nu precies?
Als je al langer wat interesse hebt voor de Japanse taal door bijvoorbeeld anime, manga of Japanse games, is het je misschien opgevallen dat er in het Japans vaak een woordje achter de namen of titels wordt geplakt. Dit noemen we aanspreekvormen.
Aanspreekvormen worden dagelijks gebruikt in de Japanse taal, in allerlei verschillende situaties. Je gebruikt ze om anderen op een bepaalde manier aan te spreken. Je kunt ze ook vaak terugvinden in de titels van sommige anime series, neem maar een kijkje naar deze titels:
| Engelse titel | Japanse titel |
| Don’t toy with me, Miss Nagatoro. | Ijiranaide, Nagatoro san. |
| Maid sama! | Kaichou wa Maid sama! |
| Toilet bound Hanako kun. | Jibaku Shounen Hanako kun. |
| Crayon Shin chan. | Kureyon Shin chan. |
Maar wat houdt het nou precies in? In het Japans worden aanspreekvormen gebruikt om verschillende redenen. Aangezien er in de Japanse cultuur veel aandacht wordt besteed aan status en rangorde (bijvoorbeeld op het werk), worden aanspreekvormen het meest gebruikt om respect te tonen naar de ander. Bijvoorbeeld als je degene met wie je spreekt nog niet zo goed kent, of als je praat over mensen met een hoge status.
Respect tonen is alleen niet het enige waar aanspreekvormen voor worden gebruikt! Er zijn ook aanspreekvormen die bijvoorbeeld populair zijn onder vrienden, of die worden gebruikt om iemand een schattig koosnaampje te geven. Dit betekent dus dat we de Japanse aanspreekvormen kunnen verdelen in formele en informele aanspreekvormen!
| Belangrijk! |
| Aanspreekvormen gebruik je in het Japans niet voor jezelf. Je zult dus nooit ‘san’, ‘sama’ of een andere aanspreekvorm achter je eigen naam zetten wanneer je het over jezelf hebt. |
Woordenlijst
Hieronder kun je alvast een aantal woorden vinden die te maken hebben met deze les!
Formele Japanse aanspreekvormen
Laten we beginnen met de belangrijkste aanspreekvormen die de Japanse taal kent: de formele aanspreekvormen. In dit artikel gaan we drie formele aanspreekvormen bespreken, namelijk ‘san’,‘sama’ en ‘dono’. Om ervoor te zorgen dat je ze allemaal goed kunt begrijpen en onthouden, staat er onder elke besproken aanspreekvorm een handige tabel waarin staat wanneer en voor wie je ze gebruikt. Dus… Hajimemashou (laten we beginnen)!
De aanspreekvorm ‘san’
Onze eerste aanspreekvorm is ‘san’! ‘San’ is een van de meest gebruikte aanspreekvormen in de Japanse taal. Je kunt het in principe voor iedereen gebruiken, in allerlei situaties! Dit is een van de redenen dat ‘san’ ook de makkelijkste aanspreekvorm is om te onthouden. ‘San’ wordt ook vaak gebruikt in formele situaties, wanneer je respect wilt tonen aan de ander of als je degene met wie je spreekt nog niet zo goed kent. Ook kun je het voor zowel mannen als vrouwen gebruiken. Handig, toch?
Nog iets leuks om te weten over deze aanspreekvorm is dat je met ‘san’ altijd goed zal zitten. Weet je bijvoorbeeld niet zeker hoe je iemand aan moet spreken? Gebruik dan ‘san’!
| Je gebruikt ‘san’… | Voor wie? |
| – in formele situaties. – wanneer je respect wilt tonen aan de ander. – wanneer je elkaar nog niet zo goed kent. – in allerlei situaties: als je niet zeker weet hoe je iemand aan moet spreken, gebruik dan ‘san’! | – zowel mannen als vrouwen – mensen met hogere posities – onbekende personen |
De aanspreekvorm ‘sama’
Naast ‘san’ hebben we ook de aanspreekvorm ‘sama’, al is deze toch een tikkeltje formeler. Je zult het waarschijnlijk niet zo vaak horen of moeten gebruiken als ‘san’, maar het is toch handig om te weten waarvoor het nou eigenlijk gebruikt wordt! Zoals we nu weten, wordt ‘san’ gebruikt wanneer je respect wilt tonen. Maar als je nóg meer respect wilt tonen, is ‘sama’ the way to go! Het wordt daarom vaak gebruikt voor koningen, keizers of zelfs goden. Ook zul je het wel eens horen in winkels, wanneer de winkelmedewerkers de klanten aanspreken, of in formele brieven en e-mails. ‘Sama’ is net zoals ‘san’ ook te gebruiken voor zowel mannen als vrouwen!
| Je gebruikt ‘sama’… | Voor wie? |
| – wanneer je nóg meer respect wilt tonen dan met ‘san’. – in formele brieven/e-mails. | – koningen, keizers en goden – klanten, door winkelmedewerkers – zowel mannen als vrouwen |
De aanspreekvorm ‘dono’
Dan, als laatst… De aanspreekvorm ‘dono’! Je zal deze aanspreekvorm waarschijnlijk het minst van allemaal horen, het wordt tegenwoordig bijna nooit meer gebruikt. Vroeger werd ‘dono’ gebruikt om respect te tonen naar ‘lords’, oftewel heren, in de tijden van de samoerai periode. Deze heren noemen we ‘daimyo’! De ‘daimyo’ van toen gebruikten ‘dono’ om respect te tonen naar elkaar. Omdat ‘dono’ tegenwoordig nauwelijks meer wordt gebruikt, is het nu minder formeel dan ‘sama’. Toch zie je het wel eens voorbij komen in formele brieven en e-mails, of in het bedrijfsleven.
| Je gebruikt ‘dono’… | Voor wie? |
| – tegenwoordig nauwelijks meer. – in formele brieven/e-mails. – in het bedrijfsleven. | – heren in de samoerai periode, ‘daimyo’, onderling – zowel mannen als vrouwen |
Informele Japanse aanspreekvormen
We gaan verder met de informele aanspreekvormen! Hieronder gaan we twee van de meest gebruikte informele aanspreekvormen bespreken, ‘chan’ en ‘kun’. Pas wel op! Verkeerd gebruik van deze aanspreekvormen kan ervoor zorgen dat je onbeleefd overkomt. Hoe dit precies zit? Laten we daar gelijk even naar kijken!
De aanspreekvorm ‘chan’
‘Chan’ is een aanspreekvorm om anderen op een schattige manier aan te spreken. Je hoort dit daarom ook vaak in anime! Het is wel belangrijk om te weten dat ‘chan’ alleen te gebruiken is wanneer jij en degene met wie je spreekt close zijn. Als je dit te vroeg gebruikt, kan het misschien wat onbeleefd overkomen. Deze aanspreekvorm kun je in principe bij iedereen met wie je close bent gebruiken, maar het blijft een wat vrouwelijkere toon hebben. Verder wordt het ook voor kinderen, baby’s en dieren gebruikt!
| Je gebruikt ‘chan’… | Voor wie? |
| – om anderen op een schattige manier aan te spreken. – bij mensen met wie je close bent. | – kinderen (jongens en meisjes) – zowel mannen als vrouwen, maar het komt vaker voor bij vrouwen – dieren en baby’s |
De aanspreekvorm ‘kun’
En dan zijn we aangekomen bij de laatste aanspreekvorm: ‘kun’. Net zoals ‘chan’ kan het zo zijn dat je ‘kun’ ook wel eens in anime langs hebt horen komen. ‘Kun’ wordt het meest gebruikt door jongere mensen (van dezelfde leeftijd) onder elkaar, met name jongens. Maar het wordt ook gebruikt wanneer er relatie verschillen zijn van boven naar beneden. Bijvoorbeeld op school, wanneer leraren hun studenten aanspreken. Tegenwoordig wordt het ook vaak gebruikt op de werkvloer, wanneer managers hun werknemers aanspreken. In dit geval maakt geslacht niet uit!
| Je gebruikt ‘kun’… | Voor wie? |
| – wanneer er relatie verschillen zijn van boven naar beneden. – wanneer je even oud bent. | – jongere jongens – studenten, door leraren – werknemers, door managers |
Dat waren ze dan! Heb je ze al een beetje onder de knie? Je weet nu in ieder geval hoe je bepaalde mensen op de goede manier kunt aanspreken. Let er eens op, de volgende keer dat je een Japanse show of anime kijkt! Of beter nog, de eerstvolgende keer dat je in Japan bent. Je Japanse vrienden of kennissen kun je nu in ieder geval al met een van deze aanspreekvormen aanspreken!
Kennistoets
Wil je weten of je de les goed hebt begrepen en wil je een woordenlijst ontvangen van alle Japanse woorden die we in deze les behandelen? Doe dan de kennistoets hieronder.